Dlaczego pedały rowerowe mają różne gwinty? Sekret, który zna każdy mechanik

Montaż pedałów w rowerze wydaje się prostą czynnością – wystarczy je przykręcić do korby i gotowe. A jednak niemal każdy rowerzysta, który kiedyś próbował samodzielnie wymienić pedały, natknął się na nietypową niespodziankę: lewy pedał wkręca się odwrotnie do ruchu wskazówek zegara, a prawy – zgodnie z ruchem. Skąd ta różnica i czemu tak właśnie skonstruowane są gwinty pedałów? Odpowiedź tkwi w fizyce i bezpieczeństwie.

Prawy gwint? To nie przypadek!

W większości sytuacji śruby, śrubki i inne elementy montujemy przy użyciu prawego gwintu – czyli takiego, który dokręca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Taki gwint ma także prawy pedał w rowerze. Natomiast lewy pedał ma gwint lewy – czyli wkręcany przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Dlaczego tak?

Chodzi o zjawisko fizyczne znane jako precesja. Gdy pedał obraca się wokół własnej osi, a do tego obraca się w korbie podczas jazdy, powstaje siła, która dąży do odkręcenia gwintu – jeśli jego kierunek byłby niewłaściwy. Dla lewego pedału, przy standardowym, prawym gwincie, oznaczałoby to, że mógłby się on samoistnie odkręcać w czasie jazdy. Zastosowanie lewego gwintu powoduje, że nacisk i obrót pedału „dokrecają” go w korbie, a nie luzują.

To właśnie dlatego prawy pedał ma gwint prawy, a lewy – lewy. Dzięki temu pedały są bezpieczne, nie odkręcają się same, a jazda jest komfortowa i bez ryzyka niespodzianek.

Jak odróżnić prawy pedał od lewego?

Na pierwszy rzut oka oba pedały mogą wyglądać identycznie – ale producent zadbał o to, by dało się je łatwo rozróżnić. Na trzpieniu pedału znajduje się oznaczenie literowe:

L – lewy pedał (Left)
R – prawy pedał (Right)

To jednak nie wszystko. Często dodatkowo:

Trzpień prawego pedału jest gładki,
Trzpień lewego pedału ma delikatne karbowanie – np. ząbki lub radełkowanie,

Dzięki temu można je odróżnić nawet wtedy, gdy napisy są starte lub zasłonięte smarem.

Wskazówki montażowe – o tym pamiętaj!

Dla ułatwienia można przyjąć prostą zasadę: każdy pedał dokręcamy w kierunku przedniego koła, a odkręcamy w kierunku tylnego koła. Dzięki temu nie trzeba pamiętać, który gwint jest lewy, a który prawy – wystarczy kierować się położeniem pedału względem roweru.

Używaj odpowiedniego klucza – zwykle 15 mm lub imbus 6/8 mm, zależnie od modelu pedałów.
Zawsze zaczynaj od ręcznego przykręcenia – aby uniknąć krzywego gwintu.
Prawy pedał (R) – dokręcaj zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Lewy pedał (L) – dokręcaj przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
Użyj pasty montażowej lub smaru – by zabezpieczyć gwint przed zapieczeniem.

Podsumowanie

Choć może się wydawać, że różne gwinty pedałów to tylko niepotrzebna komplikacja, w rzeczywistości to efekt przemyślanego podejścia do bezpieczeństwa i fizyki jazdy. Odwrotny gwint w lewym pedale zapobiega jego odkręcaniu się podczas pedałowania, co w przypadku dłuższych tras czy intensywnej jazdy mogłoby mieć poważne skutki. Dzięki temu rozwiązaniu pedały trzymają się mocno, a rowerzyści mogą cieszyć się bezproblemową jazdą.

Następnym razem, gdy będziesz wymieniał pedały w rowerze, już będziesz wiedzieć, dlaczego jedna strona działa "na odwrót" – i że to nie błąd, a genialny trik inżynierii rowerowej!